Oan án lệ chi viên

     

Đã bảy chũm kỷ trôi qua, nói tới vụ án Lệ đưa ra Viên, tưởng như hầu hết điều vĩnh viễn chìm vào mông lung, huyền ảo, có hồn ma láng quỷ, có những hình nhân đồ gia dụng vờ, thập thò vọng cả càn khôn vì nỗi oan “tru di tam tộc” vẫn còn đó đó… cho dù 18 năm tiếp theo ngày phố nguyễn trãi cùng các dòng họ của ông bị hành quyết, vua Lê Thánh Tông đã minh oan đến ông “Ức Trai trung khu thượng quang đãng khuê tảo”.

Bạn đang xem: Oan án lệ chi viên


Nguyễn Trãi hiệu là Ức Trai sinh năm 1380 nghỉ ngơi làng Nhị Khê, thị xã Thượng Phúc, Hà đánh Bình (nay là thường xuyên Tín – Hà Nội). Ông đỗ tiến sĩ năm 1400, ra làm cho quan dưới thời nhà Hồ. Năm 1407, bên Hồ mất, ông bị tóm gọn giam lỏng sinh sống thành Đông quan – Hà Nội, giặc công ty Minh tìm giải pháp mua chuộc với dụ dỗ ông dẫu vậy ông trường đoản cú chối. Năm 1416 ông tham gia Hội thề Lũng Nhai cùng Lê Lợi tổ chức khởi nghĩa Lam Sơn, dưng Bình Ngô sách (kế khử giặc Minh). Thành công nhà Minh, đường nguyễn trãi thảo Bình Ngô đại cáo tổng kết dựng nước và giữ nước, có ý nghĩa sâu sắc như một bản tuyên ngôn hòa bình được hậu thế xem như là “Thiên cổ hùng văn”…

*
Lễ thắp nhang tại đền thờ Nguyễn Trãi. Ảnh: Báo Hải Dương

Trong trong thời hạn 1440 – 1442, đường nguyễn trãi về sống an nhàn tại Côn tô với cuộc sống thanh bạch giản dị nhưng vẫn canh cánh mặt lòng việc nước. Trong những lúc đó, bà xã ông là bà Nguyễn Thị Lộ vẫn được bảo quản trong triều cùng với chức Lễ nghi học sĩ (dạy những cung tần mỹ con gái trong triều). Thời hạn này các phi tần của vua Lê Thái Tông mang lại 16, 17 tuổi ban đầu có con, cuộc tranh chấp ngôi Đông cung thái tử cho nhỏ và ngôi chính cung cho bản thân mình diễn ra quyết liệt. Vào hàng hoàng hậu có cha người được vua Lê Thái Tông yêu rộng cả, là Dương Thị Bí, Nguyễn Thị Anh với Ngô Thị Ngọc Dao. Dương Thị túng bấn vừa sinh hoàng nam Nghi Dân, đứa nam nhi đầu lòng của vua, mang đến tháng 1-1440 (sau 3 tháng) thì Nghi Dân được phong cách tử, Dương Thị bí được game chiến vô phong thần phi. Thời điểm cuối năm 1440, Nguyễn Thị Anh gồm thai, cuộc tranh chấp trở buộc phải quyết liệt, các phi tần tranh chấp nhau thì những cung thiếu phụ hầu hạ những phi tần cũng phe phái xung bỗng nhiên nhau. Tháng 7-1441, Nguyễn Thị Anh sinh hoàng tử Bang Cơ; mon 12-1441 Bang Cơ được phong làm Thái tử, Nguyễn Thị Anh được phong làm Thần phi. Nghi Dân bị giáng xuống làm lạng sơn Vương, Dương Thị bí bị giáng xuống làm cho Thứ phụ (một fan phụ nữ bình thường không có chức tước gì). Lúc đó, Ngô Thị Ngọc Dao ban đầu mang thai và có tin đồn thổi đại vào triều là Ngọc Dao ở mộng thấy “Kim đồng thiên tử” giáng sinh, vớ sinh quý tử. Nguyễn Thị Anh tìm biện pháp trừ khử Ngô Thị Ngọc Dao. Nghe lời Nguyễn Thị Anh gièm pha pha, vua Lê ra quyết định đem Ngọc Dao đi đày nghỉ ngơi vùng đất xa kinh thành.

Lúc này nguyễn trãi được mời từ Côn sơn ra ghê đô để gia công Giám khảo khoa thi ts năm 1442. Có mặt tại triều đình trước việc xử lý bất công với Tiệp dư Ngô Thị Ngọc Dao, ông tất yêu làm ngơ. Để bảo đảm an toàn đứa trẻ còn trong bụng chị em và cứu một người lũ bà vô tội, ông ý kiến đề xuất vua chăm chú lại vấn đề này vì lý do không bao gồm đáng. Vua Lê Thái Tông nghe theo, không bắt Ngô Thị Ngọc Dao đi đày nhưng mà trục xuất ra khỏi hoàng cung. Bà Nguyễn Thị Lộ và đường nguyễn trãi che chở Ngọc Dao, giúp bà bình an “mẹ tròn con vuông”. Ngày 20-7 năm Nhâm Tuất (1442), Ngọc Dao sinh nhỏ trai, nghe tin vua Lê Thái Tông hết sức mừng, để tên nhỏ là tư Thành (tức Lê Thánh Tông sau này). Tin này khiến cho Thần phi Nguyễn Thị Anh rất băn khoăn lo lắng và căm hờn Nguyễn Trãi, Nguyễn Thị Lộ. Nguyễn Thị Anh rắp trung tâm trả thù cùng tìm biện pháp trừ hậu họa cho bé mình nhưng chưa tiện vì chưng Lê Thái Tông đi vắng.

Ngày 27-7 âm kế hoạch (1442), Lê Thái Tông xa giá chỉ rời tởm thành, đi lên miền đông coi ngó binh tại Chí Linh. Chí Linh ngay sát Côn Sơn, Nguyễn Trãi xuất hiện ở đó. Côn Sơn là 1 thắng cảnh quan vua chúa hay tới du ngoạn. Sau thời điểm ở thăm Côn Sơn, Lê Thái Tông thuộc đoàn hộ giá chỉ đi con đường sông về tởm thành, bà Nguyễn Thị Lộ vẫn theo đoàn hộ giá. Ngày 4-8 âm lịch (1442) vua về mang lại Trại Vải bờ sông Thiên Đức (sông Đuống) thì nghỉ ngơi lại. Trại vải tức Lệ bỏ ra Viên ngơi nghỉ thôn Đại Lại nay thuộc làng mạc Tân Lập, thị trấn Gia Bình (Bắc Ninh). Vua Lê Thái Tông lên hit nặng với mất ngay đêm đó, tại vị trí ấy xuất hiện cả bà Nguyễn Thị Lộ cùng những phi tần, cung nữ. Vua chết, thái tử còn nhỏ dại tuổi thì trợ thời mọi câu hỏi đều do người mẹ Thái tử quyết định, chính là Thần phi Nguyễn Thị Anh.

*
Đền bái Nguyễn Trãi. Ảnh: Internet

Cái bị tiêu diệt của vua Lê Thái Tông có nhiều điều trắc ẩn mơ hồ… có người cho rằng nhà vua chết do bệnh dịch “thượng mã phong” khi ân ái cùng với bà Nguyễn Thị Lộ. Ở góc độ tìm hiểu nhìn thừa nhận vấn đề, tác giả bài viết xin có đôi điều kiến giải:

Thứ nhất, theo Đại Việt sử ký toàn thư thì bà Nguyễn Thị Lộ sinh vào năm 1400, được tiến cung làm cho Lễ nghi học tập sĩ khi bà ngoài đôi mươi tuổi. Năm 1433 Lê Thái Tổ mất, thái tử Nguyên Long lên nối ngôi dịp 11 tuổi. Nghe tiếng Nguyễn Thị Lộ, đơn vị vua cho mời bà vào cung ban chức Lễ nghi học sĩ với ở cương vị này, bà đã ngừng xuất dung nhan nhiệm vụ, được sử thần đơn vị Lê là Vũ Quỳnh khen là: “Nguyễn Thị Lộ đang cảm hóa được Lê Thái Tông, thuyết phục vua cần cù đèn sách, lại góp vua nhiều ý kiến để sửa trị nước”, được Lê Thái Tông coi như bảo mẫu của mình. Năm 1442, bên vua chỉ mới 21 tuổi và bà Nguyễn Thị Lộ đã ngoài 40 tuổi yêu cầu khó rất có thể xảy ra chuyện ân ái thân hai người, trong khi đó đi tháp tùng hộ giá vua lên đến mức hàng chục cung thiếu phụ trẻ cùng có mặt với bà Nguyễn Thị Lộ.

Xem thêm: Món Đậu Phụ Sốt Cà Chua Thæ¡M Ngon Mã  LạI TiếT KiệM, Cách Làm Đậu Sốt Cà Chua Chuẩn & Ngon Nhất 2021

Thứ hai, Đại Việt sử ký toàn thư chép: “Khi phố nguyễn trãi sắp bị xử quyết ông gồm nói là vì không nghe lời khuyên nhủ của Đinh chiến thắng và Đinh Phúc đã tiết lộ thủ đoạn của Nguyễn Thị Anh để tự bao biện cho mình, phải ngày 9 tháng 9 (âm lịch), tức ngay sát một tháng sau khoản thời gian Nguyễn Trãi bị thịt hai thái giám trên cũng trở nên giết. Nguyễn Thị Anh giết bị tiêu diệt Đinh Thắng, Đinh Phúc nhằm trấn áp hầu như kẻ làm bật mý sự thật, Đinh Thắng, Đinh Phúc là hai hoạn quan gần cận với vua Lê Thái Tông thuộc đoàn tháp tùng thức đêm cùng vua khi Lê Thái Tông đã lên cơn bão nặng rồi mất”.

Võ nai lưng Lâm

--------------------

TÀI LIỆU THAM KHẢO:

1. Phố nguyễn trãi đánh giặc cứu vãn nước – NXB QĐND, tp. Hà nội 1973.

2. Danh nhân lịch sử Việt nam giới – Tập 1- NXB giáo dục 1988.

3. Phố nguyễn trãi dâng kế Bình Ngô – NXB Kim Đồng 1995.

4. Demo xét lại chiếc án của đường nguyễn trãi – Tập san phân tích Sử - Địa của Lê Thước.